Przekształcenia z podatkiem dochodowym

SP ZOZ a podatek

Przed wejściem w życie Ustawy o działalności leczniczej funkcjonowała Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej, która dzieliła szpitale na te niepubliczne i publiczne w zależności od tego kto był organem tworzącym daną jednostkę. Jeśli szpital tworzył samorząd powiatowy lub wojewódzki powstawał SP ZOZ, jeżeli podmiot powoływał pracodawca prywatny w formie przychodni powstawał NZOZ. Ustawa nadawała szpitalom działającym w formule SP ZOZ, w tym wszystkim wówczas szpitalom ( w 1999 roku nie funkcjonowały jeszcze placówki prywatne) osobowość prawną. Ustawa o podatku od osób prawnych zwalniała je z obowiązku płacenia podatku  dochodowego CIT. Warunkiem było to, że szpital prowadził działalność zgodnie ze statutem, który określał, że jest nią ochrona zdrowia. Nawet przychody powstające z innej działalności niż ochrona zdrowia były zwolnione z podatku, nawet jeżeli ich przeznaczeniem nie była taka działalność.

– Dla szpitali dużym problemem są świadczenia udzielone ponad limit wynikający z umowy z płatnikiem – mówi Janusz Atłachowicz, wiceprezes STOMOZ - Na podstawie Ustawy o rachunkowości za wykonane świadczenia powinna zostać wystawiona faktura VAT, gdyż za usługi udzielone poniesiono koszty ich wytworzenia. Wystawienie faktury za nadwykonania to zwiększenie przychodu szpitala. Jeżeli przychody są wyższe niż koszty w danym okresie obrachunkowym- na przykład w ciągu miesiąca- wystąpi dochód, od którego szpital spółka zapłaci podatek dochodowy, mimo, że nie otrzymał zapłaty od Funduszu.

Problemem jest to, że szpital ma obowiązek domagania się o wynagrodzenie za świadczenia faktycznie udzielone bez względu na to, czy adresatem roszczeń jest Narodowy Fundusz Zdrowia, czy też osoba fizyczna nie podlegająca ubezpieczeniu. Jest to problem, ponieważ Narodowy Fundusz Zdrowia najczęściej za nadwykonania płaci cząstkową wartość świadczeń. Jeśli kształtuje się ona poniżej wartości ujętej na fakturze, a powyżej kosztów i tak placówka musi zapłacić podatek. Szpital w ten sposób jest podwójnie karany za świadczenia ponadlimitowe i jedyną drogą na wyeliminowanie tego zjawiska jest ograniczenie dostępności. W sytuacjach jednak bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia szpital nie może oglądać się na ustanowione limity, ponieważ w razie nieudzielenia świadczenia może płacić odszkodowanie a lekarz podlegać odpowiedzialności karnej.

– W SPZOZ-ach nie ma znaczenia skąd pochodzą dochody, lecz istotne jest ich przeznaczenie na cele statutowe. Z ustawowej konstrukcji zwolnienia wynika bowiem, że niezależnie z jakiego źródła pochodzą dochody w części przeznaczonej na cele statutowe, w tym na ochronę zdrowia, są one wolne od podatku dochodowego – mówi Wiesława Dróżdż, rzecznik Ministerstwa Finansów.

Zobowiązanie podatkowe powstaje, jeżeli po wykazaniu przez SPZOZ wolnych od podatku dochodów (przeznaczonych na cele statutowe), zostaną one następnie wydatkowane na inne cele, wówczas niezależnie z jakiego okresu pochodziły te dochody, powstanie zobowiązanie podatkowe.

– Jeżeli nie jest to wydatek uprawniający do skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego, to dochód który został zadeklarowany na cele statutowe w zakresie ochrony zdrowia, a zostanie wydatkowany na inne cele, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym – mówi Wiesława Dróżdż.

Stara Ustawa nadawała SP ZOZom podmiotowość prawną. Nowa Ustawa dopuszcza istnienie tej formuły, pod znakiem zapytania jednak jest to, czy szpital SP ZOZ posiada odrębną podmiotowość uprawniającą do korzystania z ulgi w podatku dochodowym, choć eksperci podatkowi wskazują, że zasadne jest przypuszczenie o kontynuacji zwolnienia podatkowego SP ZOZ.

Spółka a podatek

Ustawa o działalności leczniczej nakłada  obowiązek rejestracji szpitali w rejestrze wojewody. Stanowi to warunek prowadzenia działalności leczniczej.  Każdy rodzaj aktywności leczniczej musi zostać odrębnie zarejestrowany w formie przedsiębiorstwa. Dotyczy to całodobowych stacjonarnych usług  szpitalnych, całodobowych stacjonarnych usług innych niż szpitalne oraz usług ambulatoryjnych. Ten obowiązek nie wpływa na sposób wyliczania podatku, ale z kolei nowa Ustawa wprowadza mechanizmy zachęt przy przekształceniu placówek w spółki prawa handlowego. Jednocześnie jednak, nawet jeśli spółka prowadzi działalność jedynie statutową w zakresie ochrony zdrowia nie jest zwolniona z płacenia podatku dochodowego.

– Ujednolicanie stanu prawnego dla szpitali niezależnie od formy prawnej to krok w dobrym kierunku, wszystkie szpitali zdecydowanie powinny funkcjonować w jednolitym otoczeniu prawnym – Radosław Moks – wiceprezes MEDFinance S.A.

– Istotna dla zobowiązania podatkowego jest forma prawna prowadzenia działalności medycznej. Szpital funkcjonujący w formie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej (SPZOZ), jako osoba prawna ma prawo do zwolnienia przedmiotowego.

Do tego zwolnienia nie mają natomiast prawa spółki kapitałowe, w tym zajmujące się działalnością medyczną – mówi Wiesława Dróżdż. Podatek od tego dochodu, bez wezwania, podatnik ma obowiązek wpłacić do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano wydatku. Przepis ten stosuje się również do dochodów za lata poprzedzające rok podatkowy. Możliwość wykazania do opodatkowania dochodu i podatku dochodowego istnieje w zeznaniu CIT-8 w części K (inne zobowiązania podatkowe) – w przypadku gdy podatnik nie wykazuje za dany okres dochodów. Ustawodawca chce traktować działalność  medyczna jako system gospodarczy. Stąd generalnie przychyla się ku temu, aby wszystkie podmioty lecznicze funkcjonowały w formule spółek prawa handlowego. Dopuszczone jest jednak wyjęcie pewnych podmiotów  z tej ogólnej zasady i są to właśnie Sp ZOZy. Można łączyć SP ZOZy w takiej sytuacji zarejestrować działalność leczniczą u wojewody, ale nie można już tworzyć nowego SP ZOZu w sytuacji, gdy obligatoryjnie, że względu na zły wynik finansowy stary trzeba przekształcić w spółkę.

– Często w prasie pomijany jest ważny moim zdaniem aspekt Ustawy o działalności leczniczej, że w sytuacji wystąpienia ujemnego wyniku finansowego SPZOZ podmiot tworzący nie musi przekształcać szpitala, może również pozwolić dalej funkcjonować w formule SPZOZ i w takiej sytuacji  musi pokryć ujemny wynik finansowy – mówi Radosław Moks – wiceprezes MEDFinance S.A.